انواع کنتاکتور

در این مطلب می خواهیم که شما را با انواع کنتاکتور ها آشنا کنیم و کاربرد هر کدام از آن ها را بیان کنیم. کنتاکتور ها برای جریان های AC, DC تولید می شوند که تفاوت آن ها، این است که در کنتاکتور های AC برای جلوگیری از لرزش های حاصل از فرکانس برق، از یک حلقه ی اتصال کوتاه استفاده می شود. باید گفت که نوع کنتاکتور با توجه شرایط کار و نوع مصرف کننده تعیین می شود. کنتاکتور ها برای ولتاژ های مختلف از جریان عبوری و قدرت های مشخصی برخوردار هستند. برای متصل کردن مصرف کننده به شبکه باید کنتاکتوری با مشخصات مناسب را مورد استفاده قرار داد تا کنتاکت های آن جریان راه اندازی و جریان دائمی را بتوانند تحمل نمایند. کنتاکتور ها معمولا بر اساس سه فاکتور تقسیم بندی می شوند این فاکتور ها عبارت اند از رنج توان، ظرفیت توان، باری که استفاده می شود. در حالت کلی کنتاکتور ها به سه دسته زیر تقسیم می شوند:

سوئیچ تیغه چاقویی

در واقع قدیمی ترین نوع کنتاکتورها، تیغه چاقویی می باشد که به منظور روشن و خاموش کردن موتور های برقی به کار برده می شوند. این مدل کنتاکتورها متشکل شده از نوار یا تیغه فلزی به همراه یک اهرم می باشند. معمولا از اهرم آن در جهت پایین و بالا کشیدن نوار های فلزی استفاده می شود. به عبارتی یک کنتاکتور دستی می باشد که قطع و وصل سریع آن به صورت دستی بسیار دشوار خواهد بود و امکان دارد که کنتاکت ها از بین بروند. مشکلی که در این کنتاکتورها مشاهده می شود اتلاف توان است مادامی که جریان زیاد باشد مقدار انرژی که به وسیله کنتاکت ها تلف می شود بسیار زیاد است. در حقیقت طول این کنتاکتورها بسیار کم است لذا به دلیل روطوبت احتمال خوردگی کنتاکت ها وجود دارد. کاربرد این کنتاکتورها برای کنترل موتور های الکتریکی می باشد.

کنتاکتورهای دستی

با توجه به مضراتی که کنتاکتورهای تیغه چاقویی دارند مهندسان برای رفع این معایب به دنبال چاره بودند که پس از آن کنتاکتورهای دستی طراحی و تولید شدند. این نوع کنتاکتورها برای کار با واحد های کوچک بسیار بی خطر می باشند و این امکان را در اختیار شما قرار می دهند که در فضاهای کوچک تر از جریان های بیشتری بهره ببرید. لازم است بگوییم که کنتاکت های دو تکه اتصال را تقسیم می نمایند و دو مجموعه کنتاکت را به وجود می آورند. این نوع کنتاکتورها را نمی توان که با ریموت یا به صورت بی سیم کنترل کرد حتما کنترل آن ها به صورت دستی می باشد و به صورت دستی روشن و خاموش می شوند.

کنتاکتورهای مغناطیسی

اساسا در بین انواع کنتاکتورها، طراحی کنتاکتور الکترومغناطیسی از همه پیشرفته تر می باشد. عملکرد این وسیله به صورت خودکار می باشد و به منظور خاموش و روشن کردن بار به یک مدار کنترل کوچک احتیاج خواهند داشت و به دخالت دست انسان احتیاجی ندارد پس عملکرد آن ها به نسبت کنتاکتورهای دستی بسیار بی خطر می باشد و از ایمنی بیشتری برخوردارند. می توان از کنتاکتورهای مغناطیسی به عنوان پر کاربرد ترین کنتاکتورهای صنعتی نام برد.

کنتاکتور چیست

تجهیزات سوئیچینگ کنترل الکتریکی می باشند که به منظور قطع و وصل الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرند. عملکرد کنتاکتورها اساسا همچون رله ها می باشد اما تفاوتی که بین آن ها دیده می شود این است که کنتاکتورها می توانند جریان بیشتری را تا حدود 12500 آمپر را تحمل نمایند اما قادر نیستند که مدار را در برابر اتصال کوتاه یا اضافه بار محافظت نمایند اما می توانند زمانی که سیم پیچ تحریک شود کنتاکت ها را قطع و وصل کنند. کنتاکتور ها از دو هسته آهنی تشکیل شده اند که یکی از آن ها ثابت و دیگری متحرک می باشد. در واقع در کنتاکتور ها 6 عدد کنتاکت اصلی وجود دارد که سه عدد آن ها هسته ثابت و سه عدد دیگر هسته متحرک می باشند. جنس این کنتاکت ها از مس خالص است و اساسا نقاط اتصال از آلیاژ ویژه ای تولید شده اند تا بتوانند در برابر جریان استارت و دما مقاومت کنند. در قسمت هسته متحرک یک فنر بین سیم پیچ وجود دارد و کنتاکت های کمکی به صورت نرمال باز یا بسته می باشند . کنتاکتور ها متشکل شده از سه قسمت اصلی محفظه ، سیم پیچ ، کنتاکت ها می باشند.

انواع کنتاکتور

در رابطه با انواع کنتاکتور ها باید بگوییم که دارای انواع مختلفی هستند و شما می توانید که آن ها را در اندازه ها و شکل های متفاوتی مشاهده نمایید. کنتاکتور برای جریان های AC و DC ساخته می شود. درادامه انواع کنتاکتور ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد:

نوع جریان AC

AC1: بار اهمی و بار غیر اهمی و یا انداکتیویته ی ضعف ، برقی با ضریب توان حدود.

AC2: برای راه اندازی موتور های آسنکرون روتور سسیم پیچی، بدون ترمز جریان مخالف و جریان راه اندازی به مقاومت مدار روتور بستگی دارد.

AC2: برای راه اندازی موتور های آسنکرون روتور سسیم پیچی با ترمز جریان مخالف

AC3: برای راه اندازی موتور ها آسنکرن رتور قفسه ای هنگام قطع جراین نامی از تیغه های کنتاکتور عبور می کنند تحمل جریان راه اندازی 5 تا 7 برابر نامی می باشد.

AC4:  برای راه اندازی موتور ها آسنکرن رتور قفسه ای به کار بردن ترمز جریان مخالف تغییر گردش الکتروموتور روتور فسه ای، تعداد فعات قطع ول زیاد در فاصله مانی کم.

AC6: کنتاکتور خازنی

نوع جریان DC

DC1:  بار اهمی و بار غیر اهمی و یا انداکتیویته ی ضعف گرم کن برقی.

DC2: راه اندازی موتور شنت، قطع کردن موتور هنگام کار

DC3: برای راه اندازی موتور شنت با تعداد دفعات قطع و وصل زیاد در فاصله های زمانی کم در مدار ترمز استفاده می شوند.

DC4: راه اندازی کردن موتور سری و قطع موتور به هنگام کار کردن.

DC5: راه اندازی موتور سری با تعداد دفعات قطع و وصل زیاد در فاصله زمانی کم برای تغییر جهت گردش موتور، مدار ترمز.

DC11: کنتاکتور فرمان، کنتاکتور کمکی، کوپل مغناطیسی.

انواع کنتاکتور سه فاز

انواع کنتاکتور های سه فاز را می توان در ابعاد بزرگ تری به نسبت کنتاکتورهای تک فاز مشاهده کنید و انواع این کنتاکتورها را می توان با برند های متفاوت در بازار مشاهده کرد که هر کدام ویژگی ها و مشخصه های خاص خود را دارند. اساسا قیمت کنتاکتور سه فاز و مشخصات فنی و عمر کنتاکتور همواره پارامترهایی است که در انتخاب کنتاکتور به منظور قطع و وصل برق تاثیر گذار است. در واقع کنتاکتور های سه فاز نسبت به کنتاکتورهای تک فاز از قیمت و هزینه بیشتری برخوردار می باشند و شما برای کنتاکتور های سه فاز باید که به صورت دائمی آن ها را سرویس و نگهداری و تمیز نمایید.

انواع کنتاکتور تک فاز

این نوع کنتاکتورها جهت انواع مصارف تک فاز با مکانیزم کلید مغناطیسی به کنتاکتورهای ساختمانی یا بیمارستانی هم معروف می باشند به کار برده می شوند. معمولا کنتاکتورهای تک فاز در سسیستم های هوشمند سازی می باشند که با برند های مختلفی دیده می شوند. باید بدانید که در BMS همه ی کنترلر ها از خروجی های رله ای با قدرت جریانی برخوردار می باشند. و از طرف دیگر بیشتر مصرف کننده ها به جریانی بالاتر از جریان نامی رله احتیاج دارند در این زمان کنتاکتور های تک فاز بهترین راه حل برای این موضوع می باشند. کنتاکتور های تک فاز از دو پل برخوردار می باشند.

انواع کنتاکتور ac

ولتاژ تحریک این کنتاکتور ها AC می باشد که در انواع مختلفی وجود دارند برخی دیگر از کنتاکتورهای ac عبارت اند از:

AC7a: بار های القایی ضعیف در لوازم خانگی

AC7b: بارهای موتوری در لوازم خانگی

AC8a: کنترلر کمپرسور سیستم های رودتی با رله اضافه بار به همراه ریست دستی

AC8b: کنترلر کمپرسور سیستم های رودتی با رله اضافه بار به همراه ریست خودکار

AC11: کنتاکتور کمکی بدون داشتن کنتاکت قدرت کوپل مغناطیسی، فقط در مدار فرمان استفاده می شود.

AC12: کنترل بارهای مقاومتی و بارهای حالت جامد با ایزوله اتوکوپلری

AC13: کنترل بار های حالت جامد با ایزوله توسط ترانسفورماتور

AC14: کنترل بارهای الکترومغناطیسی کوچک

AC15: کنترل بارهای الکترومغناطیسی ac

انواع کنتاکتور بر حسب آمپر

کنتاکتور ها بر اساس جریان و ولتاژ در انواع مختلفی دیده می شوند.

جریان دائمی: معمولا این جریان با علامت lth2 نمایش داده می شود و به عبارتی جریانی است که در شرایط کار عادی، در زمانی نا محدود و بدون قطع شدن از کنتاکت ها عبور می کند تا حرارت غیر مجاز تولید نکند و نیازی به انجام تعمیر یا سرویس کنتاکتور احساس نشود.

جریان هفتگی: معمولا این جریان با علامت lth1 نمایش داده می شودکه در شرایط نرمال و با هفته ای یک بار متصل شدن از کنتاکت ها عبور می کند و در خصوصیت های کنتاکتور تغییری ایجاد نمی کند.

جریان شیفتی: این جریان با علامت lth نمایش داده می شود و در شرایط نرمال با هر هشت ساعت متصل شدن از کنتاکت ها عبور می کند و در ویژگی های کنتاکتور تغییری ایجاد نمی کند.

جریان کار نامی: با علامت le نمایش داده میشود. که شرط استفاده از کنتاکتور را در رابطه با نوع  و مقدار ولتاژ بیان می کند.

جریان اتصال کوتاه: با علامت lth(ls) نمایش داده می شود. مقدار موثر جریان اتصال کوتاه که کلید برای مدت یک ثانیه قادر به تحمل ان میباشد.

ولتاژها به صورت ولتاژ کار نامی (Ue)، ولتاژ عایقی نامی (Ui)، ولتاژ نامی تغذیه بوبین وجود دارند. ولتاژ کنتاکتورهای صنعتی از 220 ولت و کنتاکتهای اصلی آن برای جریان 9 آمپر تا 2750 آمپر ساخته می شوند. و اما ولتاژ تغذیه بوبین کنتاکتور ها متفاوت می باشد و از 24 ولت تا 380 ولت ساخته می شوند. در کشورهای صنعتی برای بیشتر کردن حفاظت تغذیه بوبین کنتاکتورها را زیر ولتاژ حفاظت شده انتخاب می نمایند.